Frozen Music: Whispers

Bevroren Muziek, Bureau Europa, Maastricht, Nederland

16 dec 2022 - 28 mei 2023

Bevroren Muziek: Over de vormgeving van ruimte en geluid. Muziek en architectuur spreken dezelfde taal van ritme, contrast, verhouding, dynamiek en harmonie. De componist en de bouwmeester inspireren elkaar al eeuwenlang. Van het nabootsten van natuurgeluiden tot fascinatie voor de menselijke stem, zelfs de moderne elektrische omgeving van de 21e eeuw is een bron van inspiratie voor moderne geluidskunstenaars.

Muziek en architectuur spreken dezelfde taal van ritme, contrast, verhouding, dynamiek en harmonie. De componist en de bouwmeester inspireren elkaar al eeuwenlang. Van het nabootsten van natuurgeluiden tot fascinatie voor de menselijke stem, zelfs de moderne elektrische omgeving van de 21e eeuw is een bron van inspiratie voor moderne geluidskunstenaars. Muziek kent ook zijn eigen architectuur: van het ontwerp van instrumenten tot de esthetiek van het notenschrift zelf. De mens is een stemvork die harmonie intuïtief aanvoelt – in de muziek, maar ook in de architectuur. In de tentoonstelling Bevroren Muziek wordt de vormgeving van ruimte en geluid onderzocht met interactieve installaties, kunst, film en muziek, architectuurtekeningen en maquettes.

Muziek werd vaak geschreven om een gebouw op een bijzondere manier, bijvoorbeeld voor religieus gebruik, te activeren. Zo trokken de beide disciplines lange tijd gelijk op, waarbij componist en bouwmeester elkaar wederzijds beïnvloedden. Pérotin, de kapelmeester van de Notre Dame in Parijs, baseerde zijn notenschrift zelfs op de vormen van de gotische architectuur van ‘zijn’ kathedraal: daardoor speel je muziek nu eigenlijk door een bouwtekening te lezen.

Zodra muziek zich ontwikkelt van achtergrond tot podiumkunst, worden speciale concertzalen ontworpen met hun eigen, nauwkeurige akoestiek. Akoestiek wordt een ontwerpdiscipline die de luisterervaring optimaliseert – en het theatergedrag volgt: de zalen worden donker, de mensen vallen stil. Muziek moet in rust worden ervaren.

De muziek van de stad
Hoe anders is het in het dagelijkse leven, waar geluid niet weg te denken is en niet op een voetstuk staat. Onze dichtbevolkte steden zijn klankkasten geworden door het materiaalgebruik in hedendaagse architectuur en het toegenomen verkeer. Geluid is daarom geen nietszeggende randvoorwaarde meer in het stadsontwerp, maar moet actief ontworpen worden. Maar hoe ontwerp je stilte, hoe ontwerp je geluid?

Van het dichtvallen van een autodeur tot het geluid van de motor; van het ritme van een winkelkarretje over supermarkttegelvloeren tot de nietszeggende achtergrondmuziek in liften en parkeergarages: verrassend veel geluid is gecomponeerd. De gebouwen die we bewonen en de straten die we bewandelen maken zelf zelfs muziek. Hout klinkt anders dan baksteen, klinkt anders dan glas, klinkt anders dan beton. Loop door de stad en luister naar naar alle geluiden alsof het één compositie is. De muziek van de stad.

Met werken en bijdragen van Bartlebooth (Antonio Giráldez López & Pablo Ibáñez Ferrera, i.s.m. Alberto de Miguel, horror.vacui & Aurora Saseta) | Coussée Goris Huyge architecten | Herzog & De Meuron | Het Nieuwe Instituut | Joep Hinssen | Leopold Inkapööl | Arata Isozaki & Associates | Mikhail Karikis | Jacob Kirkegaard | Otomax, i.s.m. Michiel Ubels | Sóley Sigurjónsdóttir | Sarah van Sonsbeeck | Strijbos & Van Rijswijk, i.s.m. Pierluigi Pompeï | Christy Westhovens